W klasie IV szkoły podstawowej na lekcjach przedmiotu historia i społeczeństwo u uczniów kształcimy umiejętność poruszania się w czasie historycznym.
Osiągnięcie celu, jakim jest swobodne posługiwanie się przez uczniów kalendarzem, umiejętność określania stulecia na podstawie daty, określenia liczby lat lub stuleci dzielących wskazane wydarzenia w przeszłości, bądź też wydarzenie z przeszłości do współczesności, wymaga stałego ćwiczenia.
Obok osi czasu na lekcjach posługuję się “ kartą historyczną”, która jest graficznym wyobrażeniem określonego okresu dziejów, np. ery, jednego stulecia.
Karta może być wykorzystywana na lekcji, kiedy wprowadzamy pojęcie czasu w historii
(wiek, stulecie, tysiąclecie). Uczniowie zaczynają się uczyć obliczania czasu od współczesności do omawianego wydarzenia i odwrotnie, odległości czasu między wydarzeniami.
A oto karta będąca wyobrażeniem stulecia.
Umieszczamy na niej ważne daty z historii naszego państwa w XVIII wieku.
01 |
|
|
|
|
1706 |
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
31 |
1732 |
|
|
|
|
|
|
|
1740 |
41 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
51 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
61 |
|
|
1764 |
|
|
|
|
|
|
71 |
1772 |
1773 |
|
|
|
|
|
|
|
81 |
|
|
|
|
|
|
1788 |
|
|
91 |
|
1793 |
|
1795 |
|
1797 |
|
|
|
Każde pole na karcie oznacza jeden rok wybranego wieku. Przy takim zapisie graficznym uczniowie nie będą mieli problemu ze zrozumieniem faktu, że każdy nowy wiek zaczyna się od roku 01 (1701-XVIII,1801-XIX,1901-XX,2001-XXI), a ostatnim rokiem każdego wieku jest rok 00 (1800-XVIII, 1900-XIX, 2000-XX ).Zapis cyfr w pierwszej kolumnie ma ułatwić uczniom, którzy po raz pierwszy zetkną się z “kartą”, zrozumienie zasady jej skonstruowania
Możliwości wykorzystania karty na lekcji jest wiele. Można zaproponować uczniom wpisanie kilku dat z ich własnego życia ( np. data urodzenia, rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej itp.)
nym wariantem jest użycie “karty historycznej” w celu kształcenia u uczniów umiejętności podporządkowania dat odpowiednim wiekom. Tym razem każdy wiersz karty symbolizuje stulecie istnienia państwa polskiego ( od X do XX wieku ) a każde pole oznacza dziesięciolecie danego wieku.
X |
|
|
|
|
|
|
966 |
|
|
1000 |
XI |
|
|
1025 |
|
|
|
|
|
|
|
XII |
|
|
|
1138 |
|
|
|
|
|
|
XIII |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
XIV |
|
1320 |
|
|
|
|
1364
1370 |
|
1385 |
|
XV |
1410 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
XVI |
|
|
|
|
|
|
1569 |
1572 |
|
|
XVII |
|
|
|
|
1648 |
1655 |
|
|
1683 |
|
XVIII |
|
|
|
|
|
|
|
1772 |
|
1791
1795 |
XIX |
1807 |
1815 |
1830 |
|
|
|
1863 |
|
|
|
XX |
|
1914
1918 |
|
1939 |
1944
1945 |
|
|
|
1989 |
|
Uczniowie w odpowiednie pola wpisują ważne daty z dziejów Polski. Karta może być wypełniana podczas kolejnych lekcji poświęconych wydarzeniom z historii Polski bądź na lekcjach powtórzeniowych.
Posługiwanie się “kartą historyczną” na lekcji jest ciekawą formą pracy godną polecenia.
Aleksandra Brzeska
|